Vaders: zo herken je depressie of posttraumatische stress

PPD is een mentaal gezondheidsprobleem wat ongeveer 5 tot 10% van de vaders treft. De DSM-5 beschrijft dat de stemmingsklachten zouden ontstaan binnen vier weken na de bevalling, maar in de praktijk en in onderzoek wordt ook vaak gekeken naar een periode tot één jaar na de bevalling.

Symptomen zijn onder andere:

– Aanhoudende gevoelens van verdriet en hopeloosheid

– Extreme vermoeidheid en verlies van energie

– Gebrek aan interesse in de baby

– Gevoelens van waardeloosheid of schuld

– Emotionele afstandelijkheid

– Prikkelbaarheid of woede

– Moeite met slapen of juist te veel slapen

– Verlies van eetlust of juist overeten

– Middelengebruik

– Lichamelijke klachten, zoals hoofdpijn, maagklachten en hartkloppingen.

De “baby blues” verwijt naar een milde, tijdelijke vorm van somberheid of emotionele labiliteit die ouders kunnen ervaren in de eerste dagen of weken na de bevalling. Dit is geen klinische depressie, maar een reactie op de fysieke en emotionele veranderingen die de geboorte van een kind met zich meebrengt.

Veelvoorkomende symptomen van de baby blues zijn stemmingswisselingen, huilbuien, prikkelbaarheid, vermoeidheid en een gevoel van overweldigd zijn. Deze symptomen zijn vaak kortdurend, hebben minder invloed op het dagelijks leven en verdwijnen meestal binnen twee weken na de bevalling, zonder dat er behandeling nodig is.

Postpartum depressie daarentegen heeft intensievere symptomen, zoals neerslachtigheid, negatieve gedachten, oververmoeidhied en soms suïcidale gedachten, die niet vanzelf verdwijnen en het moeilijk maken om dagelijkse taken uit te voeren.

PTSS kan ontstaan na een traumatische ervaring. Dat kan ook een bevallingservaring zijn. Studies tonen aan dat 1.3% van de vaders PTSS ontwikkelt na de bevalling. Dit kan niet alleen hun mentale gezondheid beïnvloeden, maar ook de relatie met hun partner en kind.

Mannen die de bevalling als traumatisch ervaren, kunnen symptomen ontwikkelen zoals:

– Flashbacks of herbelevingen, waardoor je de bevalling opnieuw meemaakt

– Nachtmerries en slaapproblemen

– Vermijding van situaties die je aan de bevalling herinneren

– Angstige gevoelens, hyperalertheid en paniekaanvallen

– Concentratieproblemen en vergeetachtigheid

– Emotionele afstandelijkheid en prikkelbaarheid

– Negatieve gedachten over zichzelf of de bevalling

– Fysieke klachten, zoals spierspanning en hartkloppingen

Vrouwen rapporteren vaker symptomen zoals angst en schuldgevoelens dan mannen. Mannen daarentegen kunnen sneller last hebben van prikkelbaarheid, woede of een gevoel van falen. Daarnaast ontstaat PDD of PTSS bij vrouwen vaak binnen enkele weken na de bevalling, terwijl dit bij mannen vaak later is, tot maanden na de bevalling. Tenslotte stellen vrouwen zich vaker meer open voor hulp, terwijl mannen wat meer terughoudend kunnen zijn. Dit kan leiden tot een verergering van symptomen.

Herken de signalen: Het is belangrijk om alert te zijn op de signalen en symptomen. Herken je de gevoelens van verdriet, angst of extreme vermoeidheid? Fysieke klachten zoals hoofdpijn, maagklachten of hartkloppingen kunnen ook voorkomen. Wees ook alert op flashbacks of herbelevingen. Hoe eerder je deze signalen opmerkt, hoe beter.

Erken je emoties: voel je niet schuldig over je gevoelens. Jouw emoties zijn geldig. Erken ook dat het kan dat je partner mogelijk anders reageert op dezelfde situatie.

Zoek steun: praat over je ervaringen. Het delen van je verhaal met je partner, vrienden of familie biedt vaak verlichting. Je ontdekt misschien dat anderen vergelijkbare situaties hebben meegemaakt. Dit kan een gevoel van verbondenheid creëren.

Zorg voor jezelf: Je zorgt voor je baby, je partner, je gezin. Maar vergeet niet om ook goed voor jezelf te zorgen. Eet gezond, neem regelmatig rust en maak tijd voor jezelf.

Zoek professionele hulp: wacht niet te lang met het zoeken van professionele hulp. Als de klachten aanhouden of verergeren, neem dan contact op met een huisarts of psycholoog. Behandelmethoden zoals EMDR en cognitieve gedragstherapie zijn bewezen effectief en kunnen helpen om je mentale gezondheid te verbeteren.