Verzuim tijdens de zwangerschap voorkomen?
Volg deze vijf tips
Een zwangerschap beïnvloedt de belastbaarheid van je werknemers. Het ziekteverzuim onder zwangeren ligt dan ook 5% hoger dan onder niet-zwangeren. Hoe zorg je dat je zwangere werknemers gezond en duurzaam inzetbaar blijven?

Het belang van veilige werkomstandigheden
Tijdens de zwangerschap krijgen veel vrouwen te maken met klachten die ze normaal gesproken niet ervaren. Dit verklaart deels waarom het ziekteverzuim onder zwangeren gemiddeld 5% hoger ligt dan bij andere werknemers. De meest voorkomende oorzaken van verzuim tijdens de zwangerschap zijn:
Vermoeidheid (50%)
Klachten aan het bewegingsapparaat (33%), zoals rug- en bekkenpijn of moeite met bewegen.
Onveilige werkomstandigheden – zoals zwaar tillen, onregelmatige werktijden of werkstress – vergroten het risico op gezondheidsklachten. Een voorbeeld: zwangere werknemers die regelmatig meer dan 10 kg tillen, lopen een groter risico op bekkenpijn, wat hen belemmert in hun werk. Deze gezondheidsproblemen veroorzaken vervolgens verzuim en vroegtijdig uitval (in andere woorden: eerder met verlof). Zo laat recent onderzoek zien dat:
lang staan het risico op verzuim verdubbeld, en
zwaar tillen het risico op verzuim tot wel verdriedubbeld.
Onveilige werkomstandigheden: een kwetsbare start
Onveilige werkomstandigheden raken niet alleen de zwangere werknemer, maar ook het kind. Gemiddeld wordt 6 à 7% van de baby’s te vroeg geboren. Bij lichamelijk zwaar werk – zoals langdurig staan, veel lopen of tillen – kan dat oplopen tot 10%. Dat betekent dat per 100 baby’s er 3 extra te vroeg geboren worden, puur door onveilige werkomstandigheden. Denk bij onveilige werkomstandigheden ook aan werkdruk en stress. Zo laat onderzoek zien dat werknemers die meer dan 32 uur per week werken onder hoge druk en stress:
een grotere kans hebben op een baby die gemiddeld 150 gram lichter is.
een twee keer zo groot risico hebben op een baby die te klein is voor de zwangerschapsduur.
Dit effect is vergelijkbaar met het effect van roken!
“Door preventief beleid, duidelijke voorlichting en de juiste ondersteuning op het juiste moment help je zwangere medewerkers gezond en duurzaam inzetbaar te houden – een win-win voor iedereen”
Wat betekent dit voor jouw als werkgever?
Als organisatie investeren in veilige en gezonde werkomstandigheden voor zwangere werknemers is geen luxe, maar noodzaak. Je helpt hiermee niet alleen verzuim en productiviteitsverlies te voorkomen, maar bespaart ook kosten en draagt bij aan de gezondheid van zowel moeder als kind. Op dit moment hebben veel organisaties en bedrijven de veiligheid van de werkomstandigheden van hun zwangere werknemers niet op orde. Nederlands onderzoek laat namelijk zien dat:
41% van de zwangere werkt in onveilige omstandigheden tijdens de eerste 20 weken van de zwangerschap.
Na 20 weken loopt dit op tot 63%.
Door het werk op tijd en passend aan te passen, kun je veel gezondheidsklachten en verzuim voorkomen. Het gaat hierbij niet alleen om fysieke belasting, maar ook om mentale druk. Tegelijkertijd voldoe je hiermee aan de zorg- en informatieplicht. Als werkgever ben je namelijk wettelijk verplicht om:
De risico’s op de werkvloer te inventariseren.
Zwangere werknemers bij melding van zwangerschap goed te informeren over deze risico’s.
Het werk waar nodig aan te passen om risico’s te minimaliseren.
Hoe zorg je dat je zwangere werknemers gezond en duurzaam inzetbaar blijven? Volg deze vijf tips
Tip 1. Zorg voor een helder zwangerenbeleid
Door het werk op tijd en passend aan te passen, kun je veel gezondheidsklachten en verzuim voorkomen. Het gaat hierbij niet alleen om fysieke belasting, maar ook om mentale druk.
Tip 2. Geef voorlichting over risico’s
Veel werkgevers laten kansen liggen: slechts 15% geeft actief voorlichting over risico’s voor zwangeren. Dit terwijl uit onderzoek blijkt dat goede voorlichting verzuim kan voorkomen. Besteed daarom vroeg in de zwangerschap aandacht aan werkgebonden risico’s en de rechten van de werknemer. Het Pro Parents platform helpt je hierbij door automatisch een seintje te geven wanneer het gesprek moet plaatsvinden en biedt een overzicht van de richtlijnen en handvatten voor het gesprek.
Wat bespreek je in de voorlichting?
Werkgebonden risicofactoren in het werk
Rechten van de werknemer, waaronder mogelijkheden voor rustruimte en rusttijden
Het preventief consult bij de bedrijfsarts
Tip: Zorg dat medewerkers de gegeven informatie kunnen nalezen en verwijs ernaar in vervolggesprekken. Het Pro Parents platform ondersteunt hierin en ontzorgt zo werkgevers.
Tip 3. Houd vinger aan de pols
Beleid opstellen is stap één, maar zorgen dat het wordt nageleefd is minstens zo belangrijk. Vraag regelmatig hoe het gaat. Is iemand vermoeid? Wijs haar dan op haar recht op extra pauzes of kortere werkdagen. Heeft je zwangere werknemer een fysiek inspannende functie? Controleer of haar taken zijn aangepast of vervangend werk nodig is. Veel vrouwen vragen niet uit zichzelf om aanpassingen in het werk, soms uit loyaliteit, soms uit angst. Daarom is het belangrijk dat leidinggevenden actief meekijken en denken – en dat blijven doen.
Tip 4. Verminder werkstress
Stress is één van de grootste risico’s tijdens de zwangerschap. Verminder werkstress door:
meer regelmogelijkheden te bieden. Laat de zwangere zelf bepalen of ze bijvoorbeeld later wil starten door ochtendmisselijkheid of eerder naar huis wil.
steun te bieden. Vraag regelmatig hoe het gaat en wees benaderbaar. Zo verlaag je de drempel om problemen aan te kaarten.
de werkdruk te monitoren. Verminder taken of werkdruk indien nodig.
risico’s op agressie of geweld te vermijden. In beroepen zoals politie of zorg kunnen extra maatregelen nodig zijn volgens de RI&E.
Tip 5. Wijs op het preventief consult met de bedrijfsarts
Wijs zwangere medewerkers op de mogelijkheid van een preventief bedrijfsartsconsult, liefst zo vroeg mogelijk. Dit kan helpen bij het signaleren van risico’s en het nemen van preventieve maatregelen. En zeker als je zwangere medewerker al gezondheidsproblemen heeft of als haar zwangerschap gecompliceerd verloopt is advies van een bedrijfsarts nodig.