50% van de zwangere vrouwen werkt onveilig. Hoe kun je dat voorkomen?

Gebruik onze checklist voor werkgevers

50% van de zwangere vrouwen in Nederland werkt in onveilige omstandigheden, blijkt uit onderzoek van Dr. Monique van Beukering. In dit artikel delen we een checklist zodat je dit als werkgever kan voorkomen.

50% van de zwangere vrouwen werkt onveilig. Hoe kun je dat voorkomen?

  1. Home
  2. Gezinsvriendelijk werkgeverschap
  3. 50% van de zwangere vrouwen werkt onveilig. Hoe kun je dat voorkomen?

Alle risicofactoren op de werkvloer voor zwangere vrouwen op een rij

Dr. Monique van Beukering, bedrijfsarts, wetenschappelijk onderzoeker en domeinexpert bij Pro Parents, volgde 269 gezonde zwangere vrouwen met een laag risico op complicaties. Zij vroeg op verschillende momenten naar hun werkomstandigheden. En wat bleek? De helft van de zwangere vrouwen werkte onder omstandigheden die niet volgens de wettelijke regels en (medische) richtlijnen waren. ‘Dit zijn geen individuele gevallen. Het is een serieus maatschappelijk probleem waar op korte termijn verandering in moet komen’, aldus Monique van Beukering. ‘Deze onveilige werkomstandigheden hebben namelijk niet alleen impact op deze generatie werknemers, maar óók de volgende’.

Hoe zorg je dan wél voor een veilige werkomgeving? Hieronder vatten we de adviezen samen uit de richtlijn Zwangerschap, Postpartumperiode en Werk voor Bedrijfsartsen. Zo krijg je een idee van de aandachtspunten voor jouw organisatie.

Plan een preventief consult met de bedrijfsarts  

Wat we allereerst willen meegeven: plan een preventief consult met de bedrijfsarts wanneer een werknemer zwanger is. Een werknemer kan ook direct zelf een preventief consult inplannen. De bedrijfsarts kan in dat consult precies vertellen waar de risico’s zitten. Maakt je organisatie gebruik van het Pro Parents Platform? Dan weten HR, je leidinggevenden en medewerkers precies wat de risico’s zijn, hoe het zit met de belastbaarheid, en welke preventieve maatregelen of werkaanpassingen er nodig zijn.

1. Fysieke werkbelasting

Of werknemers nu werken in de horeca, het ziekenhuis of in de kinderopvang, fysieke belasting komt in vrijwel alle beroepen en sectoren voor. Dit zijn de richtlijnen:

Zwaar tillen en dragen

  • Gedurende de gehele zwangerschap: zo weinig mogelijk tillen en dragen (max.10 kg).
  • Vanaf de 20e zwangerschapsweek: max. 10 keer 5 kg per dag.
  • Vanaf de 30e zwangerschapsweek: max. 5 keer 5 kg per dag.
Langdurig staan en lopen

  • Gedurende de gehele zwangerschap: vermijd lang staan zoveel mogelijk, wissel lopen en zitten af.
  • Vanaf de 20e zwangerschapsweek: max. 3 uur staan en lopen per werkdag.
  • Vanaf de 30e zwangerschapsweek: max. 2 uur staan en lopen per werkdag.
Bukken, hurken en knielen

  • Gedurende de gehele zwangerschap: zo weinig mogelijk bukken/hurken/knielen (max. 25 keer per dag).
  • Vanaf de 30e zwangerschapsweek: max. 1 keer per uur.

Pro Parents is er voor ouders die werken. En voor werkgevers die dat zo willen houden. Samen bouwen wij het support system dat iedere ouder verdient. Slimme technologie, wetenschappelijk onderbouwde informatie en een netwerk aan experts die 24/7 voor je klaarstaan. Dat is inclusief werkgeverschap. Als een Pro. Ook het verschil maken voor werkende ouders? We vertellen je graag meer

Als bedrijf goed omgaan met Ouderschap op de werkvloer?

Maak een afspraak voor een strategie gesprek en ontdek hoe wij bedrijven ondersteunen. 

2. Onregelmatige werktijden

Moeten werknemers wel eens overwerken of bijvoorbeeld een nachtdienst draaien? Lange werkdagen en onregelmatige werktijden hebben impact op de zwangerschap en de baby. Dit zijn de richtlijnen:

Nachtdiensten

  • Gedurende gehele zwangerschap: geen vaste nachtdiensten.
  • Vanaf 20e zwangerschapsweek: helemaal geen nachtdiensten (geen werk tussen 23.00 en 07.00 uur). Of als de zwangere zelf vóór de 20e week aangeeft geen nachtdiensten meer te willen draaien.

Goed om te weten: In veel CAO’s staat dat werknemers geen nachtdiensten hoeven te draaien vanaf 12 weken zwangerschap.

Werktijden

  • Regelmatige werktijden met 12 uur hersteltijd ertussen om te reizen, eten en slapen.
  • Max. 9 uur per dag werken en max. 40 uur per week.
  • Geen overwerk.
  • Informeer zwangere werknemers over hun rechten, inclusief dat ze 1/8e van de werktijd extra rusttijd of pauzes mogen nemen.

3. Mentale werkbelasting

Van personeelstekort waardoor medewerkers (te)veel werk op hun bord krijgen tot heftige situaties met bijvoorbeeld agressie of geweld. Werkstress tijdens de zwangerschap verhoogt het risico op complicaties voor de zwangere en de baby. Dit zijn de richtlijnen:

Werkstress

  • de regelmogelijkheden van de zwangere te vergroten;
  • sociale ondersteuning te geven;
  • zo nodig de hoeveelheid werk te verminderen.

De Arbowet schrijft werkgevers voor een Risico-inventarisatie & evaluatie (RI&E) te hebben. Raadpleeg deze om in te schatten of er risico op agressie en/of geweld is. Zo ja, vermijd blootstelling en adviseer vervangend werk aan te bieden.

4. Chemische stoffen

In laboratoria, maar bijvoorbeeld ook in de bouw of fabrieken, kunnen medewerkers in contact komen met stoffen die schadelijk zijn voor de zwangerschap en baby. Dit zijn de richtlijnen:

  • Controleer aan welke chemische stof(fen) de zwangere wordt blootgesteld (in samenwerking met RI&E).
  • Check of de stof(fen) op de lijst staat met mutagene, carcinogene en voor de voortplanting toxische stoffen in de lijst van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de material safety data sheet (MSDS). Deze laatste is een gestructureerd Veiligheidsinformatieblad met informatie over de risico’s van een gevaarlijke stof en met aanbevelingen voor het veilig gebruik ervan op het werk.
  • Is er blootstelling aan stoffen die op deze lijsten staan? Vermijd dan contact met deze stof(fen), tenzij er een veilige grenswaarde is en de blootstelling (ruim) beneden deze grenswaarde blijft.

Goed om te weten:  Je kunt de vraag of een stof veilig is voor je zwangere medewerker ook voorleggen aan je arbodienst (bedrijfsarts of arbeidshygiënist).

5. Infectieziektes

Bij bepaalde beroepen kun je in aanraking komen met infectieziektes. Denk bijvoorbeeld aan werken bij een kinderdagverblijf, of het beroep van verpleegkundige, chirurg of dierenarts(assistente). Maar er is ook infectiegevaar als je voor je werk naar bepaalde risicogebieden reist of in aanraking komt met dieren of rauw voedsel. Dit zijn de globale richtlijnen:

Voorlichting

  • Zorg dat zwangere vrouwen voorlichting krijgen over hoe ze besmetting kunnen voorkomen, dat ze weten wat de risico’s zijn en wat te doen bij bijvoorbeeld prik-, snij-, spat- of bijtincidenten. Denk aan beroepen waarbij zwangere vrouwen werken met zieke mensen of dieren.

Hygiëne

  • Zorg voor een goede hygiëne zodat besmettingsgevaar vermindert: regelmatig handen wassen met zeep, en als er met voedsel gewerkt wordt, groente en fruit goed wassen en vlees door en door bakken.

Vaccinatie

  • Zwangere vrouwen kunnen gevaccineerd zijn/worden tegen Kinkhoest, Mazelen en Rodehond. In de kinderopvang of op scholen is het ook raadzaam om antistoffenscreening te doen voor het Parvo B19-virus (vijfde ziekte).
Beschermende kleding

  • Als er een risico bestaat op een teken- of muggenbeet (met het oog op de ziekte van Lyme en het Zikavirus), zorg dan voor bedekkende kleding: dichte schoenen, lange broek en mouwen.
    Wanneer er speekselcontact is bij het beroep, zorg dan voor mond- en neusbescherming.

DEET

  • De zwangere kan DEET smeren om en teken/muggenbeet te voorkomen (met het oog op de ziekte van Lyme en het Zikavirus). Let wel op dat DEET niet langdurig gebruikt mag worden en de concentratie DEET onder de 30% moet liggen.

Locatie

  • Zorg dat medewerkers locaties vermijden waar ze bepaalde infecties op kunnen lopen. Zorg dat zwangere dierenartsen bijvoorbeeld niet werken op boerderijen met Q-koorts en zwangere piloten niet vliegen naar landen waar het Zikavirus heerst.

Goed om te weten: Het advies per infectieziekte staat in de multidisciplinaire richtlijn Zwangerschap, Postpartumperiode en Werk voor Bedrijfsartsen.

Tip: Voor kinderopvanglocaties heeft de branchevereniging een lijst opgesteld met alle risicovolle infectieziekten voor zwangere medewerkers. Deze vind je hier.

6. Omgevingsfactoren

Straling op de afdeling radiologie in het ziekenhuis, hard geluid bij een evenementenlocatie, trillingen van vrachtvervoer. Er zijn allerlei omgevingsfactoren die risicovol zijn voor zwangere vrouwen. Dit zijn de richtlijnen:

Ioniserende straling

  • Neem in het informatieprotocol op dat zodra de radiologisch werker weet dat ze zwanger is, ze dit direct meldt bij de leiding van de afdeling.
  • Zwangere hoeven hun radiologische werkzaamheden niet te staken. Het is vooral belangrijk om goede voorlichting en uitleg te geven over de mogelijke risico’s en zo nodig werk aan te passen.

Meer informatie staat in het Besluit Basisveiligheidsnormen Stralingsbescherming: Artikel 7.36 (Zwangere en borstvoedinggevende werknemers).

Niet-ioniserende straling: Lees de ‘Richtlijn Elektromagnetische velden in arbeidssituaties’ en geef voorlichting.

Temperaturen

  • Vermijd blootstelling aan onbehaaglijke klimaatomstandigheden tijdens de zwangerschap.
  • Voorkom werkzaamheden onder extreme temperaturen (hitte, kou).
  • Zorg dat medewerkers periodiek kunnen afkoelen/opwarmen.
  • Zorg dat er voldoende gedronken wordt bij warmte.
  • Zorg voor voldoende (passende!) beschermende kleding bij kou.
  • Zorg dat bij gematigde temperatuur in overleg met collega’s de temperatuur zelf geregeld kan worden.
Geluid
Let op: Gehoorbescherming is geen optie: die beschermt de foetus niet!

  • Zorg dat er geen blootstelling is aan geluidsniveaus boven de 80 dB(A) en piekgeluiden boven de 112 Pa.
  • Beperk omgevingslawaai door omkasting/afscherming van de bron.
  • Beperk de blootstellingsduur.
Trillingen

  • Geen werkzaamheden waarbij de blootstelling hoger is dan 0,25 m/s² over een 8-urige werkdag. Dit gaat bijvoorbeeld om beroepen waarbij vrouwen veel in een auto/vrachtwagen rijden. Denk aan aanpassen rijsnelheid, aanpassen rijduur en een juiste en goed ingestelde stoel.
Overdruk

  • Geen duikarbeid, caissonarbeid of overige arbeid onder overdruk te verrichten (de druk in een ruimte > 104 Pa = 1,1 bar).

Waarom is dit belangrijk?

Een veilige werkomgeving voor zwangere vrouwen is goed voor werknemers, baby’s én werkgevers, want dit:
– vermindert complicaties tijdens de zwangerschap,
– bevordert de gezonde ontwikkeling van de baby, en
– voorkomt dat de zwangere uitvalt.

Werk maken van welzijn op de werkvloer voor (aanstaande) ouders?

De experts van Pro Parents weten wat werkt, voor wie en waarom. Zij delen hun kennis en bieden ondersteuning via ons platform. Wetenschappelijk onderbouwd en up-to-date. Voor ouders die werken, en voor werkgevers die dat zo willen houden.

Wil jij vaker dit soort blogs ontvangen? Wij hebben een nieuwsbrief! Je kunt je hieronder inschrijven.

Dr. Monique van Beukering

Gerelateerde nieuwsberichten

Werk mee aan onze missie

Wil jij het verschil maken voor de werkende ouders van nu en morgen? Bekijk onze vacatures of neem contact op.



Ik heb interesse in een Demo
van het Pro Parents Platform

Als je je aanmeldt, nemen we zo snel mogelijk contact met je op om de vervolgstappen te bespreken.

    Ik ben:

    Op de hoogte blijven?

    Schrijf je nu in voor onze nieuwsbrief over werk & ouderschap!